Weet jij nog wat jij belangrijk vond bij de keuze voor een vervolgopleiding na de middelbare school? Een vervolgopleiding kiezen is bepalend voor de rest van je werkende leven. Sommige mensen maken een keuze om een praktische reden, bijvoorbeeld omdat de opleiding wordt aangeboden bij een instelling bij jou in de buurt. Anderen hebben wellicht een rebelse keuze gemaakt, zoals afzetten tegen de verwachting van ouders of juist andersom, de verwachting van ouders gevolgd. Het kan ook zijn dat je een keuze hebt gemaakt voor een opleiding die helpt bij het vinden van werk dat bijdraagt aan dingen die jij nastrevenswaardig vindt. Werk dus, dat aansluit bij voor jouw belangrijke waarden. Denk bijvoorbeeld aan ambitie, harmonie of correctheid. Waarden zijn fundamenteel, wat maakt dat je ze altijd meeneemt naar je werk.
Organisatiecultuur
Werken doen we meestal in een organisatie. Volgens Wikipedia is een organisatie “een doelgerichte samenbundeling van kennis, vaardigheden en kracht tussen enkele (meestal drie of meer) personen die primair middelen en activiteiten aanwendt om te voorzien in de behoefte aan producten en/of diensten in haar omgeving.” Niet direct af te leiden uit deze definitie, maar wel degelijk een gegeven, is dat elke organisatie een eigen organisatiecultuur heeft. In het boek “De Corporate Tribe” zeggen auteurs dr. Danielle Braun en Jitske Kramer dat cultuur in de ruimte zit tussen mensen. Zij beschrijven het als onzichtbare draden, die maken dat een groep meer is dan een optelsom van individuen. Elke organisatie bestaat uit mensen met daartussen deze onzichtbare draden. Vanuit loopbaankeuzes en waarden gezien, wordt het hier interessant. Volgens Professor Edgar Schein is organisatiecultuur de som van gemeenschappelijk waarden en veronderstellingen die een groep werknemers in de loop van de jaren heeft opgebouwd. Je kan dus stellen dat in elke werksituatie bepaalde waarden gelden.
Waarden die schuren
Maar wat als de waarden in jouw werkomgeving niet overeenkomen met jouw belangrijkste waarden? Wat ervaart een medewerker die directheid belangrijk vindt, maar werkt in een organisatie waar harmonie hoog in het vaandel staat? Of wat ervaart iemand die structuur een belangrijke waarde vindt, maar die werkt in een omgeving waar creativiteit en ‘out of the box’ denken vooral gewaardeerd worden? Afhankelijk van hoe deze waarden dagelijks worden vormgegeven, kunnen ze gaan schuren, wat kan leiden tot spanningen.
Gelukkig is de mens flexibel, wat maakt dat we ons best een beetje kunnen aanpassen. Echter, wanneer je structureel je eigen waarden moet verloochenen, houd je ook jezelf voor de gek. Jouw waarden zijn namelijk niet iets wat je van gister op vandaag hebt toegeëigend. Hieraan gaan jaren van invloed van ouders, familie, vrienden, ervaringen, invloed van onderwijs en eerdere werkomgeving aan vooraf. Ze zijn onderdeel van je systeem geworden en soms ben je je daar niet eens bewust van. Wanneer je gedwongen wordt structureel te verloochenen wat jij belangrijk en nastrevenswaardig vindt, kost je dat heel veel energie en dan geeft werk je weinig voldoening. Op termijn zal het leiden tot onbevredigende gevoelens en stress, en misschien wel tot uitval als gevolg van overspannenheid.
Duurzame inzetbaarheid
Om duurzaam inzetbaar te blijven en plezier in je werk te houden is het bij loopbaanvraagstukken en de daaruit volgende besluiten belangrijk dat je bewust bent van jouw waarden. We zijn snel geneigd om te denken in ‘waar ben ik goed in’. Stilstaan bij ‘wat vind ik belangrijk’ is minstens net zo essentieel. Omdat het soms lastig is om woorden én lading te geven aan iets waar je misschien niet altijd bewust van bent, zijn waarden een belangrijk onderdeel om op te reflecteren tijdens loopbaantrajecten. Het gaat er namelijk niet alleen om dat je kunt zeggen dat bijvoorbeeld eerlijkheid een waarde voor je is, maar ook om hoe dit in de praktijk vertaald moet worden. Oftewel, op welke wijze de waarde geladen is. Is eerlijkheid voor jou bijvoorbeeld dat je alles mag zeggen of is het een uniforme behandeling van alle medewerkers van een organisatie. Zo kun je toetsen of je jouw lading van de waarde terugziet in de werkcontext. Daarnaast is dit een basis om hierover met je (nieuwe) werkgever in gesprek te gaan. Om duurzaam inzetbaar te blijven, is dit bewustzijn en de dialoog over het laden van waarden een must.
Kernwaarden
Veel organisaties kennen zogenaamde kernwaarden. Denk bijvoorbeeld aan teksten als ‘wij werken vanuit verbinding, zijn ondernemend en stimuleren creativiteit’. Wanneer jij deze waarden deelt, is het interessant om bij deze werkgever te solliciteren. In verbinding zijn betekent voor jouw misschien wel direct contact met klanten hebben, de ruimte hebben om een verdiepende relatie aan te gaan, naast de zakelijk transactie ook een meer persoonlijke band opbouwen en maatwerk leveren aan die klant omdat je geleerd hebt vanuit die relatie dat het belangrijk voor hen is. Maar ‘in verbinding’ kan door jouw (toekomstig werkgever) uitgelegd worden als diverse communicatiemiddelen inzetten, toegankelijke applicaties gebruiken, wensen inventariseren middels onlinevragenlijsten en 24 uur per dag en 7 dagen per week bereikbaar zijn. Dus ook als je op een bedrijfssite of in een vacaturetekst waarden ziet staan die jij belangrijk vindt, is het goed om te toetsen op welke wijze hier vorm en inhoud aan gegeven wordt.
Dus als je het mij vraagt is:
– Bewust zijn van je waarden belangrijk bij loopbaankeuzes.
– Weten hoe jouw waarden in de werkpraktijk vertaald moeten worden belangrijk.
– Het belangrijk dat je toetst hoe de waarden in een werkomgeving geladen zijn.
Mocht je hierover willen sparren, dan kan een (loopbaan)coach je hierbij helpen.
